Woensdag 26 februari 2020 wordt de Nederlandse staat gedagvaard voor etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee. De eisers – twee individuele burgers, Amnesty International, Control Alt Delete, antidiscriminatiebureau RADAR en PILP – vragen de rechter om een streep te trekken en een einde te maken aan discriminerende grenscontroles. De Koninklijke Marechaussee handelt in strijd met de mensenrechten en de Nederlandse wet. De afgelopen jaren hebben aanklagers dit probleem op de agenda gezet en opgeroepen tot actie tegen etnisch profileren. Zonder resultaat. Daarom stappen ze vandaag naar de rechter.
Koninklijke Marechaussee discrimineert
Tijdens grenscontroles selecteren marechaussees mensen onder andere op basis van hun uiterlijk, huidskleur of afkomst (etniciteit). Dit bepaalt mede of iemand wel of niet uit de rij wordt verwijderd. De Koninklijke Marechaussee gebruikt ook algemene risicoprofielen waarin etniciteit is opgenomen, zoals mannen die snel lopen, goed gekleed zijn en er niet ”Nederlands uitzien”. Dit is etnisch profileren. Dit is een vorm van discriminatie die in strijd is met mensenrechten en de Nederlandse wet en daarom verboden is.
Overheid beschermt burgers niet tegen discriminatie
De minister van Defensie en de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid zijn verantwoordelijk voor grenscontroles door de Koninklijke Marechaussee. Zij vinden dat etniciteit in combinatie met andere kenmerken een rol kan spelen bij grenscontroles. Daarmee staan ze toe dat de Koninklijke Marechaussee burgers discrimineert. Dit is schadelijk voor de burgers die het treft, draagt bij aan stigmatisering van etnische minderheden, tast het vertrouwen in de overheid aan en blijkt niet effectief in het bestrijden van criminaliteit.
Aanklagers vragen rechtbank om lijn te trekken
Amnesty International, Control Alt Delete, RADAR, PILP en individuele burgers hebben de overheid herhaaldelijk gewezen op de schadelijke effecten van etnisch profileren. Ook internationale mensenrechtenwatchers wijzen de Nederlandse staat al jaren op haar plicht om burgers te beschermen tegen discriminatie en etnisch profileren te voorkomen. De twee burgers die in deze zaak de eisers zijn, hebben geklaagd bij de Koninklijke Marechaussee en de Nationale Ombudsman, maar dit heeft niet tot wezenlijke verbeteringen geleid. Met deze rechtszaak vragen de eisers de rechter een grens te trekken en de staat te verbieden etniciteit te gebruiken bij selectiebeslissingen en in risicoprofielen voor grenscontroles.