Het huidige online communicatie-ecosysteem wordt gekenmerkt door een aantal zeer dominante Big Tech platformen en een op tracking gebaseerde reclame industrie die een eigen agenda hebben. Hierdoor kunnen burgers, activisten en maatschappelijke organisaties minder makkelijk hun stem laten horen, autoriteiten verantwoordelijk houden en gedurfde ideeën ontwikkelen. De vrijheid van communicatie staat daarmee onder druk, ook in Nederland.
Uit onderzoek van PILP en Bits of Freedom waarbij gesprekken met activisten en maatschappelijke organisaties zij gevoerd blijkt blijkt onder andere dat:
- Het recht op privacy wordt geschonden door Big Tech platformen. Gegevens van gebruikers worden onrechtmatig verzameld en verhandeld.
- De dominante marktpositie van Big Tech bedrijven ervoor zorgt dat men weinig tot geen alternatieven heeft om naar over te stappen.
- Er veel haat is op online platformen. Activisten en maatschappelijke organisaties ervaren veel discriminatie, seksisme en gepest (‘hatespeech’).
- Bepaalde content door algoritmes en/ of menselijke moderators onterecht verwijderd wordt. Accounts worden onterecht onvindbaar of onzichtbaar gemaakt en soms zelfs geblokkeerd.
- Het maatschappelijk middenveld moet in staat zijn om voor hun zaak op te komen zonder dat de overheid en/of bedrijven (vooraf) meekijken en zonder dat zij slachtoffer worden van seksisme, transfobie, islamofobie, racisme of andere vormen van discriminatie.
Het internet kan en moet bijdragen aan een rechtvaardigere samenleving. Het kan toegang tot het publieke debat voor velen toegankelijker maken en hiermee de democratie versterken. Om dit potentieel te bereiken, is communicatievrijheid essentieel. Door hiervoor op te komen kan men zichzelf beschermen tegen de bedreigingen en schendingen van Big Tech en ervoor zorgen dat het emancipatoire potentieel van het internet ten volle benut kan worden.
Op basis van het eerder genoemde onderzoek heeft Bits of Freedom een Factsheet gemaakt waarin de ervaringen van maatschappelijke organisaties en activisten met grote platformen samen worden gevat. Ook heeft Bits of Freedom een Podcast gemaakt waarin dit project toegelicht wordt en waarin uitgelegd wordt hoe nieuwe regels vanuit de Europese Unie het maatschappelijk middenveld kan helpen om Big Tech te gebruiken, in plaats van dat Big Tech het maatschappelijk middenveld gebruikt.
PILP heeft een rapport geschreven waarin we de uitkomsten van de sessies toelichten en juridische stappen onderzoeken.
