Amsterdam, 9 december 2025 – Deze week is een formele klacht ingediend tegen de politie wegens het onrechtmatig filmen van demonstranten tijdens het Rode Lijn Protest op 5 oktober 2025. De klacht richt zich op het gebruik van geavanceerde cameratechnologie zonder wettelijke grondslag of transparantie.
Geavanceerd cameratoezicht bij vreedzaam protest
Tijdens het vreedzame en zeer massale Rode Lijn Protest werden demonstranten gefilmd met een geavanceerde camera op een politiewagen. De gebruikte camera beschikt naar schatting over een krachtige 30x optische zoom en 12x digitale zoom, waarmee scherp beeld kan worden gemaakt over zeer grote afstanden. De camera maakt gebruik van een geïntegreerde AI-processor voor geautomatiseerde analyse, inclusief beweging- en objectdetectie, en kan gezichtsvlakken markeren. De beelden kunnen verwerkt worden met gezichtsherkenningssoftware, waardoor identificatie mogelijk is.
Het protest verliep volledig vreedzaam. Er was geen sprake van geweld, vernielingen of wanordelijkheden. Toch werden demonstranten gefilmd zonder dat er hiervoor gewaarschuwd was, via bijvoorbeeld waarschuwingsborden en zonder informatie over de rechtsgrond, het doel of de bewaartermijn van de beelden.
Een van de deelnemers aan de Rode Lijn demonstratie heeft nu een klacht ingediend. PILP staat deze persoon bij.
Waarom het cameratoezicht onrechtmatig is
Het cameratoezicht is op meerdere gronden onrechtmatig. Ten eerste ontbreekt voor zover wij kunnen zien een adequate wettelijke grondslag. De Nederlandse wet bevat geen deugdelijk kader voor mobiel cameratoezicht bij demonstraties.
Ten tweede schendt het cameratoezicht fundamentele mensenrechten. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft herhaaldelijk geoordeeld dat onduidelijke of willekeurig cameratoezicht in strijd is met verschillend mensenrechten uit het EVRM.
Ten derde ontbrak elke vorm van transparantie. Er waren geen waarschuwingsborden en demonstranten werden niet geïnformeerd over de rechtsgrond, het doel of de bewaartermijn van de beelden.
Waarom het cameratoezicht disproportioneel is
Het cameratoezicht was niet alleen onrechtmatig, maar ook evident disproportioneel. Gezien het volledig vreedzame karakter van het protest waren er aanzienlijk minder ingrijpende middelen beschikbaar om de openbare orde te handhaven. De politie had kunnen volstaan met regulier toezicht door aanwezige agenten.
Zorgen van klager
De burger die in deze zaak klaagt nam deel aan het protest en werd gefilmd door de camera. Hij maakt zich ernstige zorgen over de mogelijke gevolgen van het filmen en vreest dat de beelden worden opgeslagen in politiedatabanken en dat hij mogelijk geregistreerd zou kunnen worden als “risicopersoon”, zonder dat daar enige grond voor is.
Conclusie
Vreedzaam demonstreren is een hoeksteen van onze democratische rechtsstaat. Door demonstranten te filmen met geavanceerde cameratechnologie zonder wettelijke basis, zonder transparantie en zonder concrete noodzaak, overschrijdt de politie de grenzen van wat mensenrechtelijk aanvaardbaar is. Het door de politie filmen van mensen die hun grondrechten uitoefenen geeft ook een afschrikwekkend effect: mensen krijgen het gevoel dat we ze doen maar beter goed in de gaten gehouden kan worden, alsof het iets verkeerds is.
Het optreden was zowel onrechtmatig als disproportioneel.
Het doel van deze klacht is mede om dit handelen door de politie in de toekomst niet meer te laten voorkomen.
