SyRI – Civiel

SyRI – Civiel

Een coalitie van maatschappelijke organisaties en auteurs Tommy Wieringa en Maxim Februari begonnen in 2014, onder coördinatie van PILP, een strategische procedure over SyRI tegen de Nederlandse Staat. Met deze rechtszaak wilden zij SyRI een halt toe roepen. De manier waarop de overheid met SyRI grote hoeveelheden data inzette tegen haar burgers was ongekend, ondemocratisch en kende ernstige mensenrechtelijke bezwaren. Ook de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens adviseerden negatief over de wet met betrekking tot de grote hoeveelheden persoonsgegevens die gebruikt mochten worden en de grote inbreuk op het privéleven door SyRI. Volgens de coalitie schaadde SyRI het vertrouwen van de burger in de overheid en had de werkwijze een remmend effect op de bereidheid van burgers om open te communiceren met de overheid. Daarmee vormde SyRI een fundamentele bedreiging voor het functioneren van de rechtsstaat. Volgens de coalitie viel het systeem niet te verbeteren door extra waarborgen in te bouwen of betere algoritmes te gebruiken.

Op 5 februari 2020 deed de rechtbank Den Haag uitspraak over SyRI; SyRI was in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Nationaal en internationaal was er veel aandacht voor deze uitspraak, die werd ontvangen als een ‘landslide victory’ voor de bescherming van het privéleven van burgers ontvangen.

Volgens de rechtbank maakte SyRI een onevenredig grote inbreuk op het privéleven van burgers. Dat gold niet alleen voor mensen die door SyRI als verhoogd risico werden aangemerkt, maar voor iedereen waarvan de gegevens door SyRI werden geanalyseerd. Volgens de rechtbank was SyRI niet transparant en daarom niet controleerbaar. De inbreuk op het privéleven was voor burgers niet te voorzien en zij konden zich er niet tegen verweren. De rechtbank noemde daarnaast het reële risico van discriminatie en stigmatisering van burgers, op grond van sociaal-economische status en mogelijke migratieachtergrond, in zogenaamde “probleemwijken”, waar SyRI al is ingezet. De inzet van SyRI gaat volgens de rechtbank gepaard met een risico op vooroordelen, maar dit risico valt niet te controleren. Op grond van deze overwegingen heeft de rechtbank SyRI onverbindend verklaart en daarmee kon SyRI niet meer worden toegepast.

Kort na de uitspraak liet de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid weten het systeem niet langer te zullen gebruiken. Ook deelde de staatssecretaris mee dat de Staat  niet in hoger beroep zal gaan tegen de uitspraak. Daarbij is volgens de staatssecretaris mede van belang dat SyRI onvoldoende efficiënt en effectief was in fraudebestrijding en niet van meerwaarde was voor de partijen die ermee werken.

Daarmee is SyRI definitief een halt toegeroepen.

De coalitie

De rechtszaak tegen de Nederlandse Staat werd aangespannen door een coalitie van maatschappelijke organisaties, bestaand uit het Platform Bescherming Burgerrechten, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM), vakbond FNVPrivacy FirstStichting KDVP, de Landelijke Cliëntenraad en auteurs Tommy Wieringa en Maxim Februari. Het PILP-NJCM heeft de rechtszaak gecoördineerd. De zaak werd behartigd door advocaten Anton Ekker van Ekker Advocatuur en Douwe Linders van SOLV.

Het doel van de procedure was tweeledig: het stoppen van SyRI, en het aanwakkeren van het maatschappelijk debat over systemen als SyRI en risicoprofilering van onschuldige burgers. Gekoppeld aan de strategische procedure werd daarom vanuit het Platform Bescherming Burgerrechten de campagne Bij Voorbaat Verdacht gevoerd. Ook dit tweede doel is succesvol behaald.

In een oogopslag

Startdatum:
27 maart 2018
Partners:

Platform Bescherming Burgerrechten
NJCM
FNV
Privacy First
Stichting KDVP
de Landelijke Cliëntenraad 
Tommy Wieringa
Maxim Februari
Anton Ekker van Ekker Advocatuur 
Douwe Linders van SOLV

Huidige status:

Op 5 februari 2020 deed de rechtbank Den Haag uitspraak over SyRI; SyRI was in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Gerelateerde Documenten

Rechtzaak SyRI – Civiel

23.04.2020

SyRI definitief uitgeschakeld

SyRI definitief uitgeschakeld

Op 23 april 2020 heeft de Staat laten weten niet in hoger beroep te gaan. Daarmee is SyRI definitief uitgeschakeld.
05.02.2020

Uitspraak rechtbank Den Haag

Uitspraak rechtbank Den Haag

Op 5 februari 2020 deed de rechtbank Den Haag uitspraak: SyRI is in strijd met het EVRM. De Staat gaf gehoor aan het vonnis door het risicoprofileringssysteem te stoppen.
29.10.2019

Hoorzitting SyRI

Hoorzitting SyRI

Op 29 oktober 2019 heeft de zitting plaatsgevonden in de SyRI-procedure.
03.07.2019

SyRI-project beëindigd

SyRI-project beëindigd

Op 3 juli 2019 heeft het College van Burgemeester en Wethouders van Rotterdam het enige lopende SyRI-project beëindigd, vanwege, onder andere, bezwaren over privacy en overeenstemming met de AVG.
17.07.2018

FNV sluit aan bij procedure

FNV sluit aan bij procedure

Op 17 juli 2018 maakte de FNV bekend zich aan te sluiten bij de procedure tegen risicoprofilering. De FNV is officieel toegevoegd aan de juridische coalitie in de rechtszaak tegen het Systeem Risico Indicatie. De rechtbank Den Haag oordeelde dat de vakbondsorganisatie voldoende belang heeft om zich te voegen bij de juridische coalitie tegen SyRI.
27.03.2018

Nederlandse Staat gedagvaard

Nederlandse Staat gedagvaard

Op 27 maart 2018 is de Nederlandse Staat gedagvaard door een coalitie van maatschappelijke organisaties (het NCJM, Privacy First, KDVP, Platform Bescherming Burgerrechten en de Landelijke Cliëntenraad) en twee auteurs (Tommy Wieringa en Maxim Februari). Dit is een PILP zaak. De zaaksadvocaten zijn Anton Ekker en Douwe Linders van kantoor Deikwijs.
Tijdlijn

Gerelateerde berichten

Met de tag: SyRI – Civiel
rechtszaak surveillance SyRi uitspraak

Zaak gewonnen: SyRI uitgeschakeld

                                                                  De eisers en hun advocaten in de SyRI zaak Vandaag heeft de rechtbank in Den Haag uitspraak gedaan over de inzet van het algoritmesysteem […]

hoger beroep rechtszaak surveillance SyRi technologie uitspraak

Staat ziet af van hoger beroep in SyRI zaak

Op 23 april 2020 liet de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Tweede Kamer weten niet in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 5 februari 2020 inzake het Systeem Risico Indicatie (SyRI). De rechtbank oordeelde dat SyRI in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. […]

rechtszaak surveillance SyRi technologie

Rechtszitting tegen risicoprofilering Nederlandse burgers door SyRI

Op dinsdag 29 oktober 2019 om 9:30 uur in de Rechtbank Den Haag vindt de zitting tegen de Nederlandse Staat plaats in de bodemprocedure over het Systeem Risico Indicatie (SyRI). SyRI profileert burgers om achter mogelijke risico’s op fraude te komen en licht met behulp van geheime algoritmen gehele wijken door. Volgens de eisers, een […]

Gerelateerde berichten

Onze Dossiers

Onze Dossiers

Steun ons werk

PILP is de juridische bondgenoot van maatschappelijke organisaties, bewegingen, gemeenschappen en activisten die zich inzetten voor mensenrechten. Uw donatie stelt ons in staat om deze dienst te blijven leveren.